بیش از پانزده سال است که طرفداران خودروهای اسپرت و گرندتورر ژاپنی، منتظر نسل جدید تویوتا سوپرا (Supra) هستند. تا امروز، نسل پنجم سوپرا مسیری طولانی طی کرده؛ اما سرانجام یکی از موردانتظارترین خودروهای چند سال گذشته، به‌زودی در نمایشگاه دیترویت ۲۰۱۹ به‌طور رسمی رونمایی می‌شود.

از سال ۲۰۰۲ تاکنون، طرفداران افسانه‌ی سوپرا تاریخچه‌ی این مدل دوست‌داشتنی را مرور کرده‌اند که این روند تا هنگام معرفی نسل جدید همچنان ادامه خواهد داشت. باوجوداین، سؤال‌هایی ازاین‌دست مطرح می‌شود: این مدل چه ویژگی‌هایی دارد؟ دلیل محبوبیت سوپرا در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف چیست؟ در این مقاله به روند شکل‌گیری چهل سال افسانه‌ی تویوتا‌ سوپرا خواهیم پرداخت تا به پیشواز نسل جدیدش برویم.

سال ۱۹۶۹؛ دورخیز تویوتا برای تولید خودرو اسپرت

با رونمایی مدل مفهومی EX-1 با طراحی آینده‌نگرانه در نمایشگاه توکیو اتو سالن سال ۱۹۶۹، مقام‌های تویوتا از تصمیم جدی خود برای حضور پررنگ‌تر در کلاس خودروهای اسپرت خبر دادند. EX-1 نماینده‌ی خودروهای اسپرت و گرندتورر آینده‌ی تویوتا بود. اسپویلر برقی سقفی و رینگ‌های جذاب با طرح مدل‌های Hot Wheels از ویژگی‌های جالب این کانسپت محسوب می‌شد. خبری از تولید EX-1 نبود؛ اما در سال ۱۹۷۰، الگوبرداری طراحان تویوتا از این مدل پدیدار شد.

سال ۱۹۷۰؛ تولد سلیکا

در نمایشگاه توکیو اتو سالن ۱۹۷۰، مدل سلیکا (Celica) به‌عنوان پدربزرگ سوپرا متولد شد. سلیکا با طراحی اسپرت کوپه، در پلتفرم و برخی قطعات با مدل کارینا (Carina) مشترک بود. تقاضای مردم آمریکا برای سلیکا به‌حدی بی‌شمار بود که مسئولان تویوتا با جسارت تمام، این مدل را در کلاس فورد موستانگ محبوب عرضه کردند.

سال ۱۹۷۸؛ اولین قدم‌ها به‌سوی سوپرا با سلیکا XX

مدل XX سلیکا با طول بیشتر و پیشرانه‌ی قدرتمندتر، پایه‌های سوپرا را ایجاد کرد. XX به‌دلیل وجود پیشرانه‌ی شش‌سیلندر خطی دولیتری و جای‌دادن دو سیلندر بیشتر در‌مقایسه‌با مدل استاندارد، کاپوت درازتری داشت و کابین لوکس‌تری هم دراختیار سرنشینان قرار می‌داد. چشم‌انداز سال ۱۹۶۹ مدیران ارشد تویوتا برای تولید خودرو گرندتورر اسپرت به واقعیت پیوست. رقیب اصلی سلیکا XX، داتسون (نیسان) 280ZX بود که زودتر از XX در ژاپن عرضه شد.

سال ۱۹۷۹؛ رونمایی اولین سوپرای تاریخ (A40 و A50)

با آغاز سال ۱۹۷۹، فروش سلیکا XX در آمریکا آغاز شد و خیلی زود مشکل متفاوتی پیش روی تویوتا قرار گرفت. شش سال پیش از عرضه‌ی این مدل، برند نوشیدنی مکزیکی Dos Equis XX به آمریکا رسیده بود و مدیران ارشد بخش آمریکای‌شمالی به‌منظور جلوگیری از هرگونه مشکل احتمالی، تصمیم گرفتند سلیکا XX را با نام سلیکا سوپرا معرفی کنند. سلیکا سوپرا از پیشرانه‌ی شش‌سیلندر خطی ۲.۶لیتری مدل کریسیدا با قدرت ۱۱۰ اسب‌بخار (BHP) و گشتاور حدود ۱۸۵ نیوتن‌متر استفاده می‌کرد. این قوای فنی برای رساندن سلیکا سوپرای ۱۲۷۰کیلوگرمی از حالت سکون به سرعت صد کیلومتربرساعت به ۱۰.۵ ثانیه نیاز داشت که مدت‌زمانی منطقی به‌نظر می‌رسید.

مدل پایه‌ی سلیکا سوپرا ۱۹۷۹ با قیمت ۹هزار و ۵۷۸ دلار (با نرخ امروزی حدودا ۳۲هزار و ۵۰۰ دلار) عرضه می‌شد. اگر اولین مدل‌های سوپرا در موتوراسپرت موفق ظاهر نمی‌شدند، احتمالا این خودرو به محبوبیت امروز نمی‌رسید. مقام‌های تویوتا معتقدند موفق‌ترین حضور اولین سوپرای تاریخ، انتخاب این مدل به‌عنوان خودروی ایمنی مسابقاتفرمول یک سال ۱۹۷۹ در گرن‌پری آمریکا است. سلیکا سوپرا برای عملکرد مناسب در این عنوان به سوپرشارژر مجهز شد.

سال ۱۹۸۱؛ رونمایی نسل دوم سوپرا (A60)

نسل دوم سوپرا تکرار نسل اول، اما با طراحی به‌روز بود. مثل نسل اول، سوپرا مدل ۱۹۸۱ هنوزهم عضوی از خانواده‌ی سلیکا بود و همچنان در ژاپن با نام سلیکا XX عرضه می‌شد. مدل بازار آمریکا نسل دوم سوپرا پیشرانه‌ی شش‌سیلندر خطی ۲.۸لیتری با قدرت ۱۴۵ اسب‌بخار و سیستم انتقال قدرت محور عقب و جعبه‌دنده‌ی پنج‌سرعته را دراختیار گرفته بود. البته، نمونه‌ی خودکار چهارسرعته به‌عنوان آپشن دردسترس کاربر قرار داشت. در سال ۱۹۸۲، تویوتا سوپرا برای اولین‌بار به اروپا رسید و به‌دلیل محدودیت عرضه و البته طراحی جذاب، مدلی کمیاب در این قاره بود.

سال ۱۹۸۶؛ جدایی سلیکا و سوپرا

سوپرا در نسل سوم (A70) به مدلی مستقل تبدیل شد. گفتنی است به‌دلیل صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید، سلیکا با سیستم انتقال قدرت محور جلو عرضه شد؛ اما سوپرا همچنان محور عقب باقی ماند. نسل سوم سوپرا که برای اولین‌بار طعم استقلال را می‌چشید، با تجهیز به انواع سامانه‌های پیشرفته، نظیر ترمز ضدقفل ABS و سیستم تعلیق برقی TEMS تویوتا، درمقایسه‌با دو نسل گذشته سنگین‌تر بود. نسل سوم سوپرا به یکی از خواسته‌های همیشگی طرفداران این مدل از زمان عرضه‌ی نسل اول، یعنی سقف بازشو پاسخ داد. البته، سقف به‌طور کامل باز نمی‌شد و از نوع تارگا (Targa) مشابه پورشه بود. سقف تارگا در نسل چهارم هم وجود داشت و در مدل توربو استاندارد نیز به‌کار رفته بود.

سال ۱۹۸۷؛ تب توربو به سوپرا رسید

دهه‌ی ۱۹۸۰ صنعت خودروسازی، در توربوشارژر معنی می‌شود. مهندسان تویوتا به‌دلیل هزینه‌های گران، هدف سبک‌ترکردن سوپرا را کنار گذاشتند و درعوض، توربوشارژر به افسانه‌ی سوپرا اضافه شد. البته، توربوشارژر پیش‌ازاین در نسل دوم سوپرای ویژه‌ی بازار ژاپن وجود داشت؛ اما برای اولین‌بار با نسل سوم به بازارجهانی رسید. با اضافه‌شدن توربوشارژر به پیشرانه‌ی شش‌سیلندر خطی سه‌لیتری، ۲۳۰ اسب‌بخار دراختیار سوپرا قرار گرفت تا در زمانی حدود ۶.۵ ثانیه به سرعت صد کیلومتربرساعت برسد. در ادامه‌ی پیوند جدانشدنی با توربوشارژر، مدل Turbo A سوپرا با قدرت ۲۷۰ اسب‌بخار عرضه شد. این مدل برای کسب مجوز ورود سوپرا به مسابقات قهرمانی تورینگ ژاپن (JTCC) و تورینگ اروپا و حتی رالی قهرمانی جهان در گروه A طراحی شده بود. مدل تولید محدود 3.0GT با نهایت سرعت ۲۶۹ کیلومتربرساعت و زمان حدود ۵ ثانیه در آزمایش سرعت صفر تا صد کیلومتربرساعت، سریع‌ترین خودرو جاده‌ای ساخت ژاپن در سال ۱۹۸۸ بود.

سال ۱۹۹۱؛ استارت پیشرانه‌ی 1JZ

با عرضه‌ی اولین نمونه از پیشرانه‌های پرطرفدار سری JZ، تویوتا سوپرا به قدرت بیشتری دست پیدا کرد. این مدل خاص که در برخی از کشورها عرضه شد، به‌‌لطف موتور 1JZ با شش‌سیلندر خطی و سه‌ لیتر حجم، ۲۷۶ اسب‌بخار قدرت (BHP) دراختیار داشت که به محور عقب ارسال می‌شد. شایان ذکر است این مدل در آمریکا فروخته نشد. با آغاز دهه‌ی ۱۹۹۰، سوپرا توربو به‌عنوان گران‌ترین محصول تویوتا به قلمرو شورولت کوروت وارد شد. نسل سوم سوپرا در سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ با قیمت پایه‌ی ۳۹هزار و ۹۰۰ دلار (بیش از ۷۰هزار دلار با نرخ امروز) به‌ترتیب ۳۵۷۱ و ‍۱۱۷۴ و ۲۷۰۰ دستگاه فروخته شد. درواقع، سوپرا شش برابر بیشتر از ارزان‌ترین محصول تویوتا ترسل (Tercel) قیمت خورده بود.

سال ۱۹۹۳؛ معرفی محبوب‌ترین نسل سوپرا

مهندسان ژاپنی چهار سال تلاش کردند تا نسل چهارم تویوتا سوپرا با کد A80، از هر نظر بهتر از مدل‌های گذشته باشد. همان‌طورکه امروز می‌دانیم، تلاش‌های مجموعه‌ی تویوتا پرثمر بود و سوپرا A80 با قدرت بیشتر و وزن کمتر در‌مقایسه‌با نسل‌های قبل، موفقیتی شیرین محسوب می‌شد. مدل پایه‌ی نسل چهارم سوپرا با وزن ۱۴۵۹ کیلوگرم، از پیشرانه‌ی شش‌سیلندر خطی سه‌لیتری تنفس طبیعی با قدرت ۲۲۰ اسب‌بخار و گشتاور ۳۲۵ نیوتن‌متر استفاده می‌کرد. مدل توربوشارژ با قدرت ۳۲۰ اسب‌بخار و گشتاور ۴۲۷ نیوتن‌متر و برای اولین‌بار جعبه‌دنده‌ی شش‌سرعته‌ی دستی همراه بود تا پورشه 911 کاررا را کنار بزند و در کمتر از ۵ ثانیه به سرعت صد کیلومتربرساعت برسد.

سال ۱۹۹۵؛ شرکت در مسابقات ۲۴ساعته‌ی لمانز و آغاز مسیر موتوراسپرت

نسل چهارم تویوتا سوپرا در عمر نُه‌ساله‌اش در مسابقات مختلف داخل و خارج از ژاپن جاودانه شد. سال ۱۹۹۵، سوپرا برای اولین‌بار در مسابقات ۲۴ساعته‌ی لمانز کنار مدل‌هایی چون نیسان اسکای‌لاین GT-R، فراری‌ F40، ونتوری LM600 و مک‌لارن F1 GTR بزرگ قرار گرفت و مقام چهاردهم را کسب کرد. در لمانز سال ۱۹۹۶، سوپرا عملکرد موفقیت‌آمیزی نداشت و پس از طی ۲۰۵ دور، به‌دلیل نقص فنی از مسابقه کنار رفت.

سال ۲۰۰۱؛ ورود به دنیای تیونینگ غرب و آغاز جاودانگی

خودروهای اسپرت ژاپنی در خانه بسیار محبوب بودند و به‌لطف فرهنگ غنی تیونینگ این کشور، همواره در شب‌های توکیو و جاده‌های پرپیچ‌وخم کوهستانی جولان می‌دادند. به‌دلایل مختلف، قبل از دهه‌ی ۲۰۰۰ صحنه‌ی تیونینگ و مسابقات غیرقانونی خیابانی ژاپن برای غرب چندان شناخته شده نبود. یکی از عوامل مهمی که جهان را بیشتر با تیونینگ ژاپنی آشنا کرد، سینما بود. اولین نسخه از سری فیلم‌های سینمایی سریع و خشن (Fast & Furious) محصول سال ۲۰۰۱، مثالی ملموس است. در این فیلم، شخصیت اصلی، برایان اوکانر، با بازی پاول واکر فقید پشت فرمان دستگاه نسل چهارمی سوپرای نارنجی‌رنگ قرار گرفت که در‌مقایسه‌با نمونه‌ی استاندارد، کاملا دگرگون شده بود. این مدل سال ۲۰۱۵ با قیمت ۱۸۵هزار دلار در حراجی به فروش گذاشته شد. با افزایش محبوبیت خودروهای اسپرت ژاپنی و فرهنگ شرکت‌های تیونینگ این کشور در سطح جهان، انواع نمونه‌های متفاوت سفارشی متولد شدند. سوپرا درکنار مدل‌های دیگر ژاپنی مثل نیسان اسکای‌لاین GT-R، مزدا RX-7، هوندا سیویک، نیسان سیلویا،میتسوبیشی لنسر ایولوشن، سوبارو ایمپرزا و... به قهرمانان دنیای تیونینگ تبدیل شدند.

عرضه‌ی نسل چهارم سوپرا در سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۸ در بریتانیا و ایالات متحده‌ی آمریکا پایان یافت. بازار ژاپن نیز فقط تا سال ۲۰۰۲ میزبان این مدل بود تا سرانجام تولید سوپرا به‌طور رسمی متوقف شود. فروش نه‌چندان چشمگیر و هزینه‌های سرسام‌آور تولید و ناسازگاری با قوانین آلایندگی آینده دلایل اصلی توقف تولید سوپرا اعلام شد. درمجموع و در طول ۲۴ سال تولید نسل‌های مختلف، ۵۹۳هزار و ۳۳۷ دستگاه تویوتا سوپرا تولید شد.

سال ۲۰۱۸؛ بازگشت سوپرا پس از غیبت طولانی

پس از رونمایی مدل‌های مفهومی و گمانه‌زنی‌های طولانی، سرانجام تولید نسل پنجم تویوتا سوپرا پس از گذشت بیش از یک دهه از توقف تولید نسل سوم تأیید شد. سوپرای جدید با مدل‌های گذشته تفاوتی بزرگ دارد: نسل پنجم حاصل همکاری مشترک تویوتا و بی‌ام‌و است. درواقع، میوه‌ی اول مهندسی مشترک ژاپنی‌ها و آلمانی‌ها، نسل جدید بی‌ام‌و Z4، پیش از سوپرا رونمایی شد. قطعات مشترک بین Z4 و سوپرا فراوان است؛ اما این دو مدل هیچ شباهتی به‌هم ندارند. Z4 جدید با طراحی بسیار بحث‌‌برانگیز، مدلی کروک است که سال ۲۰۱۹ به بازار می‌رسد. هنوز سوپرا به‌صورت رسمی معرفی نشده؛ اما باتوجه‌به مدل مفهومی مسابقه‌ای و انتشار تصاویر غیررسمی، احتمالا طرفداران صبور این مدل خواستنی ناامید نخواهند شد. نسل پنجم تویوتا سوپرا با الگوبرداری از مدل مفهومی FT-1 محصول سال ۲۰۱۴ طراحی شده است. سوپرا به‌عنوان جایگزین گران‌تر و قدرتمندتر تویوتا 86، با فورد موستانگ GT و بی‌ام‌و سری 4 رقابت خواهد کرد.

 زمان زیای تا رونمایی رسمی نسل جدید تویوتا سوپرا باقی نمانده است. هنوز مشخصات فنی این مدل موردانتظار اعلام نشده؛ اما می‌دانیم سوپرا درکنار بی‌ام‌و Z4 در اتریش تولید می‌شود و از برخی قطعات تولیدی بی‌ام‌و استفاده می‌کند. همچنین، مدل هیبرید و تمام‌چرخ محرک آن عرضه خواهد شد و فقط در قالب مدل کوپه دردسترس خواهد بود و سال ۲۰۱۹ به بازار جهانی عرضه می‌شود. براساس پیش‌بینی بسیاری از کارشناسان، نسل جدید تویوتا سوپرا در نمایشگاه خودرو دیترویت ۲۰۱۹ رونمایی خواهد شد. این نمایشگاه حدود یک ماه دیگر برگزار می‌شود.

کلام آخر

بیش از پانزده سال طول کشید تا تولید نسل جدید تویوتا سوپرا تأیید شود؛ اما طرفداران این مدل اسپرت ژاپنی، با شخصی‌سازی نمونه‌های مختلف و استفاده از پیشرانه‌های 1JZ و 2JZ در انواع مسابقات اتومبیل‌رانی به‌خصوصدریفت، همچنان نام سوپرا را در سطح جهانی زنده نگه داشتند. البته، این شرایط در ژاپن کاملا متفاوت است و سوپرا درکنار مدل‌های اسپرت و ماندگار برندهای ژاپن، همیشه افسانه خواهد بود. مقام‌های تویوتا کاملا اهمیت نسل جدید سوپرا را درک می‌کنند. شاید این وقفه‌ی طولانی برای تضمین بهترین کیفیت ممکن بوده است. باید منتظر بمانیم تا دست‌پخت جدید ژاپنی‌ها سرانجام آماده شود. آیا سوپرا جدید هم مانند Z4 جدید ناامیدکننده خواهد بود یا اوج همکاری تویوتا و بی‌ام‌و در پنجمین نسل از سوپرا نمایان می‌شود؟